1.GİRİŞ

Elektrik piyasası multidisipliner yapısı itibariyle teknik konuların fazla olduğu; gelişen teknolojiye ayak uyduran, sürekli değişen ve gelişen bir piyasadır. Bu doğrultuda konuya ilişkin mevzuat sıklıkla güncellenmektedir. Değişen ve güncellenen mevzuatı sıkı bir şekilde takip etmek önem arz etmektedir. Elektrik piyasası hukukunda yapılan son değişikliklerden birisi de, yenilenebilir enerji kaynaklarına ilişkindir. İşbu bilgi notumuzda 09.05.2021tarihli ve 31479sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” [BÜ1] [mk2] teki (Yönetmelik) değişiklikler detaylı bir şekilde incelenmeye çalışacaktır.

2. DEĞİŞİKLİKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

İlk olarak, “Tanımlar” başlıklı Yönetmelik m.3/1,a ’da yer alan “biyokütle” tanımı değiştirilmiş ve tanımdan, “kentsel atıklar” ile “tarımsal hasat atıkları dâhil olmak üzere tarım ve orman ürünlerinden ve bu ürünler sonucu ortaya çıkan yan ürünlerden elde edilen kaynaklar” çıkarılmıştır. Söz konusu bende “çöp gazı dahil belediye atıkları” ile “gıda ve yem değeri olmayan tarımsal atıklar, endüstriyel odun dışındaki orman ürünleri” eklenerek bu bent, 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun ile uyumlu hale getirilmiştir. Önceden belirsiz bir kapsamı olan kentsel atıklar, çöp gazı dahil belediye atıkları olarak değiştirilerek belirli hale getirilmiştir. Ayrıca geniş bir şekilde kapsamlandırılmış tarım ve orman ürünleri “gıda ve yem değeri olmayan tarımsal atıklar ve endüstriyel odun dışındaki orman ürünleri” şeklinde değiştirilerek sınırlandırılmıştır. Böylece gıda ve yem değeri olan tarımsal atıklardan ve endüstriyel odunlardan elektrik enerjisi üretilemeyecektir.

Ayrıca m.3/1,b’ de yer alan “Yönetmelik kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynakları” tanımı, c bendinde yer alan “çöp gazı” tanımı, ç bendinde yer alan “fatura dönemi” tanımındaki “dengeleme” ibaresi, f bendinde yer alan “Jeotermal kaynak” tanımındaki “doğal su, buhar ve gazlar ile kızgın kuru kayalardan elde edilen su, buhar ve gazları” ibaresi, j bendinde yer alan “Milli Yük Tevzi Merkezi” tanımı ve v bendindeki “YEK” tanımında yer alan “biyokütleden elde edilen gaz (çöp gazı dâhil)” ibaresi çıkarılmış, böylece tanımlar 5346 sayılı Kanun ile uyumlu hale getirilmiştir.

“YEK destekleme mekanizması” başlıklı Yönetmelik m.4/2’ye göre, Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği (LÜY) kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarından üretim yapan kişilerin uygulama dışına çıkamayacağı düzenlenmişken, değişiklik sonucunda söz konusu kişilerin işletmeye geçilmesinden sonra on yıl boyunca uygulama dışına çıkamayacağı hükme bağlanmıştır.

“YEKDEM’den yararlanabilecekler” başlıklı Yönetmelik m.8/1, b bendine ise, 17/9/2020 tarihli ve 2949 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’na[1] uygun olarak 1/1/2021 tarihinden 30/6/2021 tarihine kadar kısmen veya tamamen işletmeye girecek olan üretim tesislerinin 31/12/2030 tarihine kadar YEKDEM’den faydalanabileceği düzenlenmiştir. Aynı maddenin 3. Fıkrasında, LÜY kapsamında muafiyetli üretim miktarı dahilindeki gerçek veya tüzel kişilerin üretim tesislerinin işletmeye girdiği tarihten itibaren on yıl süreyle, bölgesinde bulundukları görevli tedarik şirketleri aracılığıyla YEKDEM’den yararlanacağı düzenlenmiştir. Düzenleme ile yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretimin desteklenmeye çalışıldığı anlaşılmaktadır zira düzenlemeye göre, görevli tedarik şirketleri on yıl süreyle üretim tesisinden elektrik enerjisi satın alacaktır. Ayrıca ilgili maddeye eklenen 5. fıkra ile Elektrik Piyasasında Depolama Faaliyeti Yönetmeliği ile uyumlu olarak YEKDEM kapsamındaki üretim tesisleri bünyesinde yer alan depolama tesislerine ait uzlaştırmaya esas veriş miktarlarının YEKDEM kapsamında değerlendirilmeyeceği düzenlenmiştir. Söz konusu maddeye 6. Fıkra eklenerek YEKDEM’den faydalanmış ve faydalanmakta olan üretim tesislerinde kullanılan ve daha önce kabule konu edilen bir üretim tesisinde kullanılan ana ekipmanlara bu Yönetmelik kapsamında kurulan bir üretim tesisinde yer verilmiş olması halinde söz konusu yeni üretim tesisi için YEK bedeli uygulanmayacağı düzenlenmiştir.

“İtirazlar, faturalama ve ödemelere ilişkin süreç” başlıklı Yönetmelik m.21/1’e ekleme yapılmış ve uzlaştırma bildirimlerine ve faturalara yapılan itirazlar ve düzeltmelere ilişkin süreçler için Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği hükümlerine atıf yapılmıştır. Ayrıca ilgili maddeye 2. fıkra eklenerek, Yönetmelik kapsamında yapılmış olan ödemelerin geri alınması halinde tahsil edilen tutarın cari fatura dönemi YEKDEM geliri kalemine ilave edileceği, geçmiş dönemlere ilişkin destekleme ödemesi yapılmasının gerektiği hâllerde, ödenecek olan tutarın cari fatura dönemi YEKTOB hesabında dikkate alınacağı ve YEKA Kullanım Hakkı Sözleşmesi uyarınca YEKDEM kapsamında yapılan kesintiler için (a) bendi, ilave edilen bedeller için ise (b) bendi hükümlerine göre işlem yapılacağı düzenlenmiştir.

“YEKDEM katılımcılarının yükümlülükleri” başlıklı Yönetmelik m.23/3’te yer alan sistem güvenliğinin tehlikeye düşmesi durumunda Milli Yük Tevzi Merkezi’nin sistem kararlılığını korumak için verdiği talimatlara uyulması yükümlülüğü kaldırılmış ve YEKDEM katılımcısı üretim lisansı sahibi tüzel kişilere TEİAŞ’ın sistem işletmecisi sıfatıyla ile verdiği talimatlara uyma yükümlülüğü getirilmiştir. Böylece TEİAŞ sisteme bağlanan enerji ile ilgili münhasır yetkili kılınmıştır. Ayrıca ilgili maddeye değişiklik kapsamında 6. fıkra eklenmiş ve Sistem İşletmecisi tarafından verilen acil durum ve/veya dengeleme güç piyasası yük atma talimatlarına uymayan YEKDEM katılımcısı üretim lisansı sahibi tüzel kişilere, ilgili uzlaştırma döneminde verilen talimatın yerine getirilmeyen kısmına tekabül eden üretim miktarının YEKDEM hesaplamalarına dahil edilmeyeceği ve ilgili piyasa katılımcısına YEK bedeli ödenmeyeceği düzenlenerek sistemin sürekliliği ve güvenliği sağlanmaya çalışılmıştır.